گاهی بعضی از ما در کودکی احتمالا به لباس و اسباب بازی همسالان خود و در بزرگسالی به امکانات و نوع زندگی دیگران حسادت کرده ایم. حس ناخوشایند حسادت گاه ناخواسته در رفتارها و اعمال مان دیده شده و از تجربه آن احساس خوبی نداشته ایم. این روزها با تغییر شیوه زندگی و روآوردن به ظواهر و تجملات و از سویی روش های تربیتی نسل جدید شاید این پدیده همه گیرتر شده و هر کسی در اطرافیان خود چند نفر را که به این خصلت مشهور هستند، بشناسد. همان طور که مشخص است حسادت یک ویژگی رفتاری ارثی نیست که از بدو تولد با فرد باشد برای همین با تربیت مناسب در خانواده و اجتماع می توان مانع بروز آن شد. طبیعی است که مثل سایر خصلت ها، ریشه های اصلی حسادت معمولا از کودکی آغاز می شود و نتیجه برخورد نامناسب خانواده با کودک و برآورده نشدن نیازهای طبیعی اوست.

برای بررسی ابعاد حسادت از دکتر اصغر کیهان نیا روان شناس کمک گرفتیم. وی می گوید: وقتی فردی ارزش های واقعی خود را نبیند و کمبودهای خود را با ارزش های دیگران مقایسه کند حس حسادت به او دست می دهد. حسادت با احساس خودکم بینی، بی ارزشی و نداشتن عزت نفس همراه است. فقدان اعتماد به نفس هم یکی از مهم ترین دلایل ایجاد حسادت است. معمولا افراد حسود به همه حسادت نمی کنند و فقط به برخی که آن ها را در حد و اندازه خود می بینند، حسادت می کنند.

توجه کنید که حسادت با غبطه تفاوت دارد. کسی که غبطه دیگران را می خورد با دیدن موفقیت دیگران الگوبرداری می کند و برای رشد و پیشرفت خود از مدل آن ها کمک می گیرد. اما فرد حسود از موفقیت و دستاوردهای دیگران ناخشنود است و در جهت نفی و ضایع کردن دیگران قدم برمی دارد.شناخت ریشه های حسادت و دلایل پیدایش آن کمک می کند تا رفتار مناسبی در برخورد با فرد حسود داشته باشیم.بهتر است وقتی با یک فرد حسود برخورد می کنیم نگرش منفی نسبت به او را کنار بگذاریم و بدانیم آن فرد می خواهد به ما نزدیک شود. در واقع حسادت او از داشته های ماست. بهتر است به جای رنجیدن از رفتار حسادت آمیز تلاش کنیم براساس قانون «هم فهمیدن، هم بخشیدن» عمل کنیم.

یعنی بگوییم از آن جا که داشته های ما باعث حسادت او شده، باید او را ببخشیم سپس سعی کنیم به او کمک کنیم. کمک به او باعث می شود آسیب کمتری از رفتارهای حسادت آمیز او ببینیم. تشویق کردن، دلگرمی دادن و روحیه دادن به فرد حسود می تواند به او کمک کند تا بر حس حسادت خود غلبه کند، اعتماد به نفس پیدا کند و با احساس ارزشمندی بیشتری با دیگران برخورد کند.

دکتر کیهان نیا با اشاره به اهمیت نقش خانواده در شکل گیری حس حسادت در فرد می گوید: حسود بودن، ژنتیکی نیست بلکه آموختنی است و خانواده ای که دائما در حال قیاس کردن خود و زندگی شان و فرزندانشان با دیگران هستند، قطعا کودکان حسودی تربیت می کنند. خانواده ها برای مقابله با حسادت می توانند با ارضای نیازهای عاطفی فرزندشان مانع ایجاد کمبودهای عاطفی و نیازهای معنوی برآورده نشده آنان شوند. در تمام شرایط و موقعیت ها نباید محبت را از کودکان دریغ کرد زیرا همین محبت او را در برابر بسیاری از آسیب ها محفوظ نگه می دارد.از سوی دیگر والدین نباید از این نکته غفلت کنند که دخترها به دلیل شدت احساسات و عواطف فطری بیش از پسران در معرض این آسیب قرار دارند و ممکن است حسود بار بیایند. اصولا حسادت ممکن است به یک نسبت به سراغ مرد و زن بیاید و به اعتماد به نفس و عزت نفس افراد مربوط است. هر یک از ۲ جنس زن و مرد که فاقد این ویژگی باشد ممکن است در برخوردهای اجتماعی وخانوادگی به دام حسادت بیفتد و از آن رنج ببرد.

فرد حسود در درازمدت ممکن است به حس تنفر و بیزاری از خود برسد و سپس منزوی شده و با احساس ضعف روحیه شدید با دیگران برخورد کند. تبعات منفی حسادت به حدی است که کاملا در زندگی اجتماعی فرد قابل مشاهده است و تمامی ابعاد زندگی او را دربر می گیرد. اما حسادت در زندگی زناشویی و بین زن و شوهر می تواند تبعات متفاوتی داشته باشد. به نوشته سایت بی بی سی حسادت گاه می تواند به غلیان احساسات بینجامد و به میزان کم می تواند حتی مثبت باشد اما اگر به مرز غیرمنطقی و شدیدی برسد، قطعا روابط را تخریب خواهد کرد.

غلبه بر حسادت کار بسیار سختی است و صبر و پشتکار زیادی می خواهد. اگر به تازگی حس حسادت روابط شما با همسرتان را مخدوش کرده بهتر است چند نکته ذیل را به دقت بخوانید.

▪ به آن چه دارید نظری بیندازید و از خود درباره دلایل حسادت سوال کنید. فکر می کنید کدام تهدید روابط شما را به خطر انداخته است؟ و آیا رفتارهای شما اوضاع را بدتر کرده است؟

▪ مثبت فکر کنید. وقتی حس حسادت به شما دست می دهد به خاطر آورید همسرتان دوستتان دارد، به شما وفادار است و احترام می گذارد.

▪ اطمینان را فراموش نکنید. یکی از بهترین راه های کنترل حسادت، اطمینان از همسر است. از او کمک بخواهید و مطمئن شوید که او همواره باشماست و هیچ چیزی نمی تواند او را از شما جدا کند.

▪ اگر همسرتان حسود است به خاطر بیاورید که حسادت، نشانه عشق هم هست. بنابراین باید با حالتی حمایتی و حاکی از همدردی با همسر حسودتان برخورد کنید و نه حالتی تدافعی.

▪ رفتارهای خود را کنترل کنید. اگر رفتار خاصی حسادت همسر شما را برمی انگیزد، آن را تغییر دهید تا مشکل حل شود، قول کارهایی را بدهید که توان انجام آن را دارید نه کارهایی که از پس آن ها برنمی آیید.

▪ از هر فرصتی برای ابراز عشق به همسرتان استفاده کنید. به او بگویید از زندگی مشترک خود راضی هستید و از این که با او ازدواج کرده اید، خشنودید. درباره آینده روشن خود با او صحبت کنید و هرگز فراموش نکنید او فقط با کمک شما می تواند مشکل خود را حل کند.

 
   روزنامه خراسان ( www.khorasannews.com )