آیا تا به حال آرزو کرده اید که ای کاش اعتماد به نفس بیشتری داشتم؟ آیا متنفرید کارهای خاص، مشخص و از قبل تعیین شده ای را در زندگی خود به انجام برسانید تا بعد از آن احساس اعتماد به نفس و خودباوری کنید؟

آیا مدام انجام کاری را به تاخیر می اندازید؟ آیا به هیچ کاری دست نمی زنید یا کارهایتان را با بی میلی انجام می دهید به این امید که روزی اعتماد به نفس لازم به سراغتان بیاید؟ در این صورت بیهوده منتظر نباشید؛ شما نمی توانید زمان لازم را بیابید مگر اینکه به خودتان اعتماد داشته باشید.

● معنای اعتمادکردن به خود

اغلب ما چنین فکر می کنیم اعتماد به نفس یعنی اینکه به توانایی های خود اعتماد و ایمان داشته باشیم. مثلا به خود بگوییم: «من معلم بسیار کوشایی هستم و همه آنچه در توان دارم در اختیار شاگردانم قرار می دهم.» یا «من فروشنده ماهری هستم و به خوبی می دانم که چگونه با مشتریانم صحبت کنم تا بیشترین تأثیر را بر آنها بگذارم» و... .

این نوع نگرش خاص به اعتماد به نفس، ایجاب می کند که در کارهایی مانند نقاشی، آشپزی، تدریس یا... مهارت فوق العاده ای داشته باشید تا در خود احساس اعتماد به نفس کنید.

مشکلی که در این نوع نگرش وجود دارد این است که فقط مهارت های معدودی وجود دارند که شما می توانید به خوبی آنها را بیاموزید و در انجام دادنشان توانایی فوق العاده به دست آورید، بنابراین چنانچه احساس اعتماد به نفس درونی خود را براساس کارهایی که در آنها مهارت دارید بنا کنید، فقط مواقعی که مشغول انجام دادن این قبیل کارها هستید احساس اعتماد به نفس و خودباوری می کنید نه در همه اوقات. برای مثال اگر فروشنده باشید، فقط هنگامی که معامله ای را با موفقیت به انجام برسانید، احساس اعتماد به نفس می کنید.

حال آنکه شما باید همیشه و در همه حال- حتی هنگامی که شکست می خورید- به خودتان اعتماد داشته باشید. بنابراین تداوم و استمرار احساس اعتماد به خود مشروط بر آن است که تمامی طول شبانه روز را به انجام دادن کاری که در آن احساس اعتماد به نفس می کنید بگذرانید و همه کارها را هم به شیوه ای مطلوب انجام دهید و نتیجه خوبی هم بگیرید. همچنین احساس خوب شما هم فقط محدود به زمان هایی خواهد شد که مشغول انجام دادن کار مورد علاقه خود هستید.

اعتماد به نفس واقعی آن است که روی آگاهی ها و توانایی های شما نیز اثر بگذارد و در واقع هیچ گونه ارتباطی با آنچه در زندگی بیرونی شما اتفاق می افتد ندارد. اعتماد به نفس واقعی زاییده شغل شما نیست. اعتماد به نفس واقعی نتیجه باور قلبی و درونی شما به توانایی ها و قابلیت هایتان است؛ این باور که هر کاری را بخواهید می توانید انجام دهید.

● خودتان را تخریب نکنید

یک لحظه به پاسخ این پرسش فکر کنید که اگر همین حالا شغلی به شما پیشنهاد شود، چه عکس العملی از خودتان نشان می دهید؟ آیا فوراً می گویید: «نه، مطمئن نیستم بتوانم از عهده اش بربیایم» یا « نه، اگر نتوانم به خوبی از عهده اش بربیایم چه!» آیا اگر کاری باشد که تا به حال آن را امتحان نکرده اید باز هم قبولش می کنید؟ آیا از اینکه فعالیت جدیدی را قبول می کنید هیجان زده می شوید و می ترسید؟

آیا در حال حاضر تصمیمی دارید که مدت ها آن را به تعویق انداخته اید اما برای انجام آن اعتماد لازم را به خود ندارید؟

در واقع چیزی که مانع از آن می شود که به دنبال تصمیم های نیمه تمام خود بروید و آنها را کامل کنید، کمبود اعتماد به نفس شماست.

هنگامی که به خودتان می گویید: «فکر نمی کنم بتوانم موفق شوم»، در واقع دارید به خودتان می گویید: «من به خودم اعتماد کافی ندارم که یاد بگیرم و بیاموزم».

هرچه به خواست و اراده خودتان اعتماد بیشتری داشته باشید، اعتماد به نفس بیشتری نیز در خود احساس خواهید کرد. داشتن اعتماد به نفس و خودباوری نیز اساسا به این معناست که به خودتان اعتماد داشته باشید که می توانید ترس های خود را کنار بگذارید و تسلیم نشوید. اگر واقعا خواهان پیروزی هستید باید دوره سختی را بگذرانید تا اعتماد به نفس واقعی را در خود ایجاد کنید زیرا اعتماد به نفس واقعی براساس این باور که به یقین موفق خواهید شد بنا نشده است. شخصی که اعتماد به نفس دارد هرگز مطمئن نیست که اشتباه نخواهد کرد. او از شکست نمی ترسد و فقط به آینده نظر دارد.

اگر بخواهید صبر کنید تا اعتماد به نفس کافی را برای به انجام رساندن کارهایتان به دست آورید، ممکن است مجبور باشید همیشه در انتظار به سر ببرید!

بسیاری از ما فکر می کنیم سرانجام روزی فرا می رسد که جرأت و اعتماد به نفس و شهامت آن را خواهیم یافت تا آنچه را می خواهیم عملی کنیم؛ شغل دلخواهمان را به دست آوریم، روابط مان را متحول کنیم یا در کاری ریسک کنیم.

انگار همیشه منتظریم واقعه ای غیرمنتظره به وقوع بپیوندد تا ما را به پیروزی برساند اما بدانید که این اتفاق هرگز به وقوع نخواهد پیوست!

هر چه بیشتر منتظر رسیدن به آرزوهای خود باشید اعتماد به نفس خود را بیشتر از دست خواهید داد و در عوض بر ترس ها و نگرانی های شما افزوده خواهد شد؛ این ترس که شاید هرگز به خواسته ها و آرزوهایتان نرسید.

به این ترتیب ممکن است فرصت های خود را از دست بدهید، بی آنکه حتی متوجه باشید. هرچه انجام دادن کاری را به تعویق بیندازید، بیشتر از حرکت محروم می شوید و هرچه منفعل تر باشید، بیشتر ترس به شما چیره می شود و از اعتماد به نفس تان کاسته خواهد شد.

حال ببینید شما به چه روش هایی برخورداری از احساس خوب را در خود به تعویق انداخته و به بعد موکول می کنید و چه قید و شرط هایی برای خود قرار داده اید تا خود را لایق داشتن اعتماد به نفس و حال خوب بدانید؟

آیا واقعا فکر می کنید تنها اگر به هدفی خاص برسید یا کار مشخصی انجام دهید به حال خوبی خواهید رسید؟ و آیا این حال خوب در شما ادامه خواهد یافت؟ هرگز! زیرا شما هرگز قادر نخواهید بود همیشه در تمام کارها موفق باشید؛ علاوه بر آن همین که به یکی از اهداف خود برسید، هدف دیگری در انتظار شما خواهد بود. در اینجا برای اینکه ببینید تا چه حد به خودتان اطمینان و اعتماد دارید می توانید از خودتان چند سؤال کنید، بنابراین سعی کنید کاملا با خودتان صادق باشید.

از خودتان بپرسید چه هنگامی احساس خوبی نسبت به خودم خواهم داشت؟ زمانی که در کارم موفقم؟ زمانی که به نظر زیبا می رسم؟ زمانی که در ارتباطم موفقم و... تعجب آور است؛ زیرا بدون آنکه خودمان بدانیم، خوشحالی و برخورداری از حس اعتماد به نفس را در خود پایمال می کنیم. اما آیا وقت آن نرسیده که از به تأخیر انداختن و وعده دادن به خود دست بردارید و همین حالا بدون هیچ قید و شرطی خودتان را دوست بدارید و یقین داشته باشید انسان توانمندی هستید؟ آیا بهتر نیست همین حالا خودتان را دوست داشته باشید و خودتان را همین گونه که هستید، بپذیرید تا اینکه دائم دوست داشتن خود را مشروط به برخورداری از موقعیتی خاص بدانید. هربار که خودتان را همان گونه که هستید محترم بدانید، به خودتان نیرو می بخشید تا بتوانید گام بعدی را در راه رشد و موفقیت بردارید.

● تقویت اعتماد به نفس

نخستین گام در راه تقویت اعتماد به نفس و خودباوری آن است که وانمود نکنیم اعتماد به نفس مان از آنچه واقعا هست، بیشتر است. بدین معنا که در مورد ناامنی ها و بی اعتمادی هایمان با خودمان صادق باشیم. گاهی زیاد سخت نیست که خودمان را گول بزنیم و تظاهر کنیم که اعتمادبه نفس خوبی داریم اما فراموش نکنید که اعتمادبه نفس یک احساس درونی است نه یک ادعا.

بعضی اوقات در مورد نیازهای واقعی مان با خودمان صادق نیستیم تا چنانچه در برآورده ساختن آنها ناتوان ماندیم، احساس بدی نداشته باشیم.

هنگامی که فقط دست به کارهایی می زنید که می دانید از پس آن برمی آیید، هرگز به اعتماد به نفس واقعی دست نخواهید یافت.

حقیقت این است هنگامی که رویاهای خود را محدود می کنیم یا آنها را به فراموشی می سپاریم، به خودمان بی اعتنایی می کنیم. بدین ترتیب حس اعتماد به نفس دروغین معمولا هنگام رویارویی با اولین مشکلات و سختی ها، ناپدید می شود و احساس ترحم و بی اعتماد جای آن را می گیرد.

● مزایای اعتماد به نفس

آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که با اعتماد به نفس پایین و خودباوری ضعیف به چه صورت زندگی خواهید کرد و چه شرایطی خواهید داشت؟

آیا تا به حال به این اندیشیده اید که اگر ناگهان از اعتمادبه نفس بالایی برخوردار شوید چه چیزهایی را از دست می دهید؟! این سؤالات را بدین جهت از خود بکنید تا بدانید گاهی ترک عادات منفی و ناسالم برای ما انسان ها تا چه حد دشوار و سخت است زیرا بعضی از عادات چنان در وجودمان نهادینه شده اند که از مضرات آنها کاملا غافل مانده ایم. بسیاری از ما با وجود آنکه از اعتماد به نفس پایین خود رنج می بریم و از آن شکایت داریم و به ظاهر مشتاقیم که اعتماد به نفس بالایی داشته باشیم اما ناخودآگاه و بی آنکه بدانیم به بعضی از مزایای روانی و اجتماعی آن معتاد هستیم و نمی توانیم از این منش و رفتار خود دست برداریم.

گاهی به این دلیل راضی نمی شویم اعتماد به نفس خود را بالا ببریم چون فکر می کنیم وقتی به خودمان اعتماد نداریم دیگران بیشتر به ما توجه می کنند. بعضی مواقع کاری می کنیم که دیگران دلشان برایمان بسوزد؛ «طفلی چقدر بدشانسه!، آخه بازم بدآوردی!....». ما اغلب برای بدرفتاری ها و کج خلقی ها و عادات ناسالم خود یک عذر و بهانه همیشگی داریم؛ چون دیگران می دانند که ما چقدر بدشانس و گرفتاریم. تلاش زیادی نمی کنیم زیرا معمولا منتظریم که شکست بخوریم! و این دیگر برای مان تبدیل به یک عادت همیشگی شده است.

اگر در زندگی احساس اعتماد به نفس کافی نمی کنید از خود بپرسید: «چه مزایایی از این راه کسب می کنم؟» فهرستی از اینگونه مزایای روانی تهیه کنید. سپس صادقانه نگاهی به آن بیندازید و ببینید از ناحیه ضعیف بودن و اعتماد به نفس نداشتن چه حقوق و مزایایی به دست می آورید که برای مبارزه با آن تلاش نمی کنید و نمی خواهید عادات منفی خود را ترک کنید. شاید این نقش را فقط در یک جنبه از زندگی خود (مثلا در روابط صمیمانه) بازی می کنید و در جنبه های دیگر مانند شغل و حرفه تان، اعتماد به نفس زیادی از خود نشان می دهید. سعی کنید با یادآوری توانایی ها و موفقیت هایتان در زمینه های دیگر صادقانه با نقاط ضعف و مشکلات خود مواجه شوید.

شناسایی و پذیرش انگیزه های روانی ناخودآگاهی که به آنها پرداختیم ممکن است کمی مشکل و ناراحت کننده باشند. گاهی فراموش می کنیم اگر نتوانیم خود را باور کنیم تا چه حد با مشکل و ضعف مواجه می شویم.

اگر بدین ترتیب عمل کنیم هیچ گاه واقعا از خود خوشحال و راضی نخواهیم بود و نمی توانیم احساس رضایت واقعی را تجربه کنیم. رهاکردن و ترک عادت ها و نقش های مخرب گذشته مستلزم داشتن شجاعت و جرأت است. و اعتماد به نفس و خودباوری ای که به این ترتیب حاصل می شود، پاداش بزرگی است که به دنبال این شهامت به دست می آید. در واقع می توان گفت که اعتماد به نفس حسی از آرامش و صلح درونی است. داشتن اطمینان به توانایی های خود این امکان را به شما می دهد که با اطمینان خاطر قدم بردارید، بدین ترتیب درمی یابید که درست حرکت می کنید و می توانید به همان جایی که می خواهید برسید.
  
 
 
   friday magazine
ترجمه یکتا فراهانی 
 
 
   روزنامه همشهری ( www.hamshahrionline.ir )